Tır sözleşmesi, standart tek bir sözleşme değildir. Çeşitli ülkelerde farklı tır sözleşmelerine rastlamak mümkündür. Tır gümrük sözleşmesi (Taşımacılık Uluslararası Yönlendirici veya Uluslararası Karayolu Taşımacılığı); taşımacılık endüstrisinde kullanılan en önemli sözleşmeler arasında yer almaktadır. Bu sözleşme özellikle Cenevre’de Birleşmiş Milletler Avrupa Komisyonu (UNECE) konferansının düzenlendiği 14 Kasım 1975’li yıllara dayanmaktadır. O yıllarda karayolu taşımacılığı için yeni gümrük prosedürleri üzerinde çalışmalar başlatılmıştır. Bu kurallar Avrupa Birliği çerçevesinde 1978’de yürürlüğe girmiştir. Yürürlük tarihinden bugüne kadar çok az değiştirilerek korunmuştur.
Tır Sözleşmesi Prosedürleri Neleri İçerir?
Tır sözleşmesi, uluslararası taşımacılıktaki prosedürleri düzenleyen bir sözleşmedir. Bu sözleşme, sınır karakollarında ve gümrüklerde uygulanan kurallarla ilgilidir. Tır sözleşmesi, malların bireysel olarak transit ülkelerin sınırları boyunca verimli bir şekilde taşınmasını sağlamaktadır. Kontroller yalnızca nakliyenin başlangıç ve bitiş ülkesinde geçerlidir.
Prosedür Pratikte Nasıl?
Prosedür şu adımlarla ilerlemektedir:
- Yük nakliyesi,
- Nakliyenin başladığı ülkede malların kontrol edilmesi ve mühürlenmesi,
- Malların içeriği kontrol edilmeden transit ülkelerden geçişi (doğrulama sadece Tır geçişi kapsamında olanlara tabidir),
- Hedef ülkede paketlenme, gümrük kontrolü ve boşaltma işlemleri.
Tır Sözleşmesi Amacı Nedir?
Tır Sözleşmesi gümrük mallarına uygulanmaktadır. Dolayısıyla birincil görevi de yük akışını iyileştirmek ve düzenlemeleri sistematize etmektir. Böylelikle uluslararası ticaret kolaylaşmakta ve hızlanmaktadır. Günümüzde dünya çapında hızlı ticaret ve pazarlar çağı vardır. Dolayısıyla tır sözleşmesi gibi düzenlemeler olmadan ülke ekonomilerinin düzgün bir şekilde işleyişini hayal etmek oldukça zordur.
Hangi Durumlarda Tır Prosedürü Yapılır?
Tır sözleşmesi hükümlerine uygun olarak, bu prosedür sadece uluslararası karayolu taşımacılığı için geçerlidir. Bu detay, tır sözleşmesinin tüm uluslararası taşımacılık için geçerli olduğu anlamına gelmez. Sözleşme yalnızca gümrük sınırının kesiştiği durumlarda gerekmektedir. Örneğin Avrupa Birliği ile İngiltere arasındaki gümrükte olunduğu durumlarla sınırlıdır. Tır sözleşmesi, örneğin Avrupa Birliği’nin iki farklı ülkesinde yükleme ve boşaltma işlemlerinin gerçekleştiği durumlarda ve devlet toprakları üzerinden topluluk dışındaki transit geçişlerinde geçerlidir.
Yukarıdaki gerekliliklere ek olarak, Tır sözleşmesinin öngördüğü gümrük vergisinden muaf olabilmek için gerekli olan birkaç koşul daha vardır. Bu kapsamda önemli detay; yükün sızdırmazlığı, aracın mevcut teknik verimlilik sertifikasının mevcudiyeti ve yalnızca önceden belirlenmiş bir rotada sürüş yapılmasıdır.
Tır sözleşmesi, araçların teknik koşullarına ilişkin kuralları ayrıntılı olarak tanımlar. Belgenin 1. maddesinde yükleme bölümünün bazı şartları sağlayacak şekilde inşa edildiği ve düzenlendiği takdirde bu tür araçların gümrük kontrolünde uluslararası eşya taşımacılığı için uygun kabul edileceği belirtilmiştir. Bu şartlar şu şekildedir:
- Aracın kapalı bölümünden hiçbir mal çıkarılamaz veya gözetimsiz olarak içine konulamaz.
- Gümrük mührü basit ve etkili bir şekilde uygulanabilmelidir.
- Tır malların saklanabileceği herhangi bir gizli alan içermemelidir.
- Malları barındırabilen tüm yerlerin gümrük kontrolü için kolayca erişilebilir olması sağlanmalıdır.
Hangi Durumlarda Tır İşlemleri Yasaktır?
Tır sözleşmesi hemen hemen tüm yüklerin taşınmasına izin verir. Ancak sigaralar ve alkollü ürünlerin çoğu bu işlemin dışındadır. Bu kapsamda yalnızca bira ve şarap taşınmasına izin verilmektedir. Ayrıca kurallar tütünün ham halde taşınmasına da izin verir.
Tır Karnesi Kullanım Kuralları
Tır karnesi, tır prosedürünü etkin bir şekilde yürütmek için gerekli olan uluslararası bir transit belgesidir. Her karnenin koruma detayı vardır (diğer şeylerin yanı sıra mühür). Ayrıca bu karne bireysel bir numara ve barkod da barındırmaktadır. Tır sözleşmesi uyarınca, malların taşınması yalnızca geçerli bir tanıma belgesine sahip araçlar ve konteynerler tarafından gerçekleştirilebilir.
Karneyi düzenleyen yetkili kuruluş Polonya’daki Uluslararası Taşıyıcılar Birliği’dir. Bu kapsamda bu tür taşıma yapan bir tırın uygun şekilde işaretlenmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda hareket eden aracın hem önünde hem de arkasında bulunması gereken “TIR” kısaltması olan mavi bir işaret vardır.
Tır Karnesi Almak İçin Ne Yapılması Gerekir?
Tır karnesi almak için Varşova’daki Gümrük Odası Müdürü tarafından verilen izin belgesinin ibraz edilmesi gerekmektedir. Ayrıca birkaç önemli gereklilik daha bulunmaktadır:
- Uluslararası taşıma ruhsatı,
- Karne başvurusunda bulunan şirketin mali durumunun istikrarı
- Vergi ve gümrük kanunu ihlallerinin bulunmaması
- İcra veya iflas işlemlerinin yapılmamış olması
Başlıca kriterler arasında yer almaktadır. Başvuruya başvuru sahibinin bireysel kimlik numarasıyla birlikte ZMPD tarafından verilen görüş de eklenmelidir.
Önemli olan bir diğer konu ise tır karnesinin geçerlilik süresidir. Süre veriliş tarihinden itibaren 120 gündür. Yasanın, karnenin üçüncü taraflara ödünç verilmesine izin vermediğini vurgulamakta fayda var. Böyle bir durum tespit edildiği takdirde bu durum ciddi bir ihlal sayılmaktadır. Dolayısıyla tır sözleşmesi kapsamında taşıma yapma izninin geri alınması söz konusudur. Ayrıca araç ve eşya ile ilgili karnenin sadece varış noktasında değil, tüm transit gümrük idarelerinde beyan edilmesi gerektiği bilinmelidir. Bununla birlikte tır geçişinin sadece bir gümrük belgesi değil, garanti belgesi de olduğu bilinmelidir. Garanti tutarı AB’de ve Ukrayna’da 100.000 Euro, Rusya’da 60.000 Euro ve diğer ülkelerde de 50.000 Euro’dur.
Tır Sözleşmesi Hangi Ülkeler İçin Geçerlidir?
Günümüzde tır sözleşmesini 77 ülke imzalamıştır. Bu kurallar tüm Avrupa, ABD, Kanada, Orta ve Orta Doğu, Kuzey Afrika ve kısmen Güney Amerika (Şili ve Uruguay) tarafından kabul edilmiştir.
Polonya Nakliyat olarak yalnızca Polonya’da nakliye şirketi kurmanızı sağlamıyoruz. Aynı zamanda nakliye sektörünü de yakından inceliyoruz. Dolayısıyla şirketinizin istikrarlı işleyişinde de her zaman yanınızdayız! Dilerseniz Facebook adresimize de takibe alabilirsiniz.
