Tır şoförleri, iş faaliyetlerini yalnızca önceden belirlenmiş zaman dilimleri içerisinde gerçekleştirmektedir. Tır şoförlerinin günlük çalışma süreleri, çalıştıkları ekip içerisindeki rotasyon kapsamında belirlenmektedir.
Günlük çalışma süresi tır şoförleri için bir standarda bağlanmıştır. Bu standart Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 15 Mart 2006 tarihli 561/2066 sayılı yönetmeliği tarafından düzenlenmiştir.
Tır Şoförünün Günlük Çalışma Üst Sınırı Nedir?
Tek bir sürücü için günlük çalışma süresi hesaplanırken; araç kullanma, dinlenme, eğitim ve diğer işler gibi faaliyetlerini içermektedir. Temel olarak bir tır sürücüsü gün içerisinde çalışma süresinden daha fazla dinlenmez.
Sürücünün hata payını azaltmak amacıyla direksiyon başında geçirilen sürenin aralıksız devam etmesine izin verilmemektedir. Dolayısıyla sürücünün araç kullanımı ve diğer işleri belirlenmiş zaman çizelgesi içerisinde gerçekleşmektedir.
Günlük Sürüş ve Dinlenme
Bir tır şoförü, gün içerisinde 9 saatten fazla araç kullanamamaktadır. Yasalar, sağlık açısından buna izin vermemektedir. Buna ek olarak bu 9 saatlik sürüşü molasız bir şekilde yapması da yine yasalara aykırıdır. Sürücünün direksiyon başında aralıksız geçirdiği üst saat sınırı 4,5 saattir. Belirlenmiş olan 4,5 saatlik süre dolduğunda en az 45 dakikalık mola verilmesi zorunludur. Sürüşün devam etmesi ancak bu moladan sonra mümkün olacaktır.
Günlük 9 saatlik çalışma üst sınırı sürücüler için haftada iki kez esneyebilir. Bu esneklik 1’er saat olacak şeklinde düzenlenmiştir. Fakat ilave olarak uzatılan sürüş süresine geçişte de en az 45 dakikalık bir mola zorunlu kılınmıştır.
Ayrıca 45 dakikalık molalarda da sürücüler için kolaylık sağlanması amacıyla esneklik mümkündür. Bu esnek mola vakitleri yukarıda gösterildiği gibidir. Yukarıdaki örnekte sürücü, 2 saat araç sürdükten sonra 15 dakikalık mola kullanıyor. Sonrasında 2,5 saat daha direksiyon başında kalıyor, böylelikle 4,5 saat sürüş süresini doldurmuş oluyor. Son olarak 30 dakika daha mola kullanarak 45 dakikalık molasını 4,5 saatin içerisine yaymış oluyor.
Bu noktada yasalar dinlenme süresini esnetmekte fakat bunun için bir kural koymaktadır. Bu kurala göre iki parçalık molanın kısa olanı ilk mola olmalıdır.
Tüm mola süresi bittikten sonra sürücünün sürüşe devam etmesi mümkündür. Fakat günlük izin verilen üst sürüş sınırı geçilmemelidir.
Tır Şoförünün Diğer Görevleri Nasıl Hesaplanmaktadır?
Tır şoförüne tanımlanan diğer görevler, sürücünün günlük çalışma süresinin bir parçasıdır. Ayrıca araç kullanma süresiyle de bağlantılıdır. Bir örnekle açıklamak gerekirse aşağıdaki görsel durumu net bir şekilde izah etmektedir;
Tır Şoförünün Günlük Çalışma Periyodundaki İşleri
Direksiyon başında geçirilen süre ve diğer görevler dönüşümlü şekilde gerçekleştirilmektedir. Ancak diğer işler araç kullanma molası olarak değerlendirilmemektedir. Her iki aktivitenin yani hem sürüş hem de diğer işlerin toplamı kesintisiz olarak 6 saat üst sınırı ile tanımlanmıştır. Sürenin dolmasını takiben en az 45 dakikalık bir mola yine zorunlu tutulmaktadır.
Sürücünün Günlük Dinlenme Süresi Ne Kadardır?
Yönetmelik, tır şoförünün dinlenme süre zarfını, sürücünün zamanını özgürce değerlendirdiği bir zaman aralığı olarak tanımlamaktadır. Bunun yol güvenliği açısından önemli olduğu bir gerçektir ayrıca sürücünün sağlığı için de oldukça önemlidir.
Dinlenme süreleri düzenli veya sabit bir şekilde belirlenmektedir. Her iki durumda da sürücünün dinlenme süresi minimum değerlerden fazla olmalıdır.
Düzenli bir günlük istirahat süresi en az 11 saattir. Kısaltılmış dinlenme süresinde ise dinlenme en az 9 saat olacak şekilde düzenlenmiştir. Yukarıdaki görselde 13 saat çalışan ve 11 saat istirahat eden bir sürücünün çalışma günü gösterilmiştir. Yani çalışma süresi ile dinlenme süresi 24 saate uyumlu olarak dizayn edilmek zorundadır.
Ayrıca günlük istirahat süresi mola örneğinde gösterdiğimiz gibi esnetilerek ikiye bölünebilmektedir. Bölünme durumunda ilk dinlenmenin minimum 3 saat, ikinci dinlenmenin ise 9 saat sürmesi gerekmektedir. Bunun için ayrı bir örnek şema aşağıda verilmiştir.
Şemadaki bölünmüş dinlenme süresi, düzenli bir haftalık dinlenme olarak kabul edilmektedir. Ancak burada önemli olan araç kullanma, diğer görevleri yerine getirme ve istirahatin 15 saati geçmemesidir. Günlük molanın 11 saatten 9 saate düşürülmesi ise haftalık istirahatin ardından yalnızca üç kez gerçekleştirilmektedir.
Nakliye sektöründe hem şirketler için hem de tır şoförleri için gerekli bilgiyi doğru kaynaklardan ediniyoruz. Sizlere de bu bilgileri blog içeriklerimizle, Facebook adresimizle ve LinkedIn adresimizle aktarıyoruz. Sektörün nabzını tutmak için içeriklerimizi takipte kalabilirsiniz.
